نظریه فراغت: اصول و تجربه ها

انسان شناخت
‏‫عنوان اصلی:Leisure theory : principles and practices , 2005‭.‬

----

کریس روژک ـ استاد جامعه‌شناسی و فرهنگ در دانشگاه ناتینگهام‌ترنت انگلستان
ـ را باید از تأثیرگذارترین چهره‌های ترویج‌دهنده سنتی از مطالعات فراغت
دانست که ماهیت فرهنگی آن را در کانون توجه خود دارد. وی آثار متنوع و
تأثیرگذاری را در پیشبرد سنت جدیدی از مطالعات فراغت به رشتة تحریر در
آورده که از جملة آنها می‌توان به «شیوه‌های گریز»، «فراغت برای فراغت»،
«فراغت و فرهنگ»، و «مرکززدایی از فراغت» اشاره کرد. «نظریه فراغت»
مهم‌ترین اثر نظری او در معرفی رویکرد فرهنگ‌نگرانه به فراغت است.روژک در
بیشتر آثار خود تلاش کرده دایره مفهوم‌سازی‌ها، رویکردها و دستورکارهای
مطالعات فراغت را گسترش دهد و آن را با طیف متنوعی از پدیده‌های اجتماعی و
اقتصادی پیوند زند که در نگاه نخست و با تصورات سنتی‌تر از آن تشابهی به
فراغت ندارند. در این کتاب، روژک مفاهیم و سازه‌های نظری بنیادین در تحلیل
فراغت را به بحث گذاشته و تأثیرپذیری فراغت از قدرت، گفتمان‌ها و
بازنمایی‌ها به‌روشنی نشان می‌دهد و برخلاف تصورات خوش‌بینانه و کم‌وبیش
آرمانی که فراغت را با آزادی، انتخاب و عاملیت پیوند می‌دهند، تأثیرپذیری
این تجربه از متن و موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی خود و نیز نقش مؤلفه‌های
فردی و ساختاری چون جنسیت، دوره زندگی، نژاد، سرمایه‌های فرهنگی و منزلت در
شکل‌دهی به معنا و قالب آن را ترسیم می‌نماید. سبک شیوا و آموزشی متن به
مخاطب امکان می‌دهد مفاهیم انتزاعی را به شیوهای ملموس و در پیوند با مسائل
واقعی زندگی روزمره فراگیرد. کتاب «نظریه فراغت» در عین پیچیدگی و غنای
نظری، برای خواننده آماتور قابل استفاده و جذاب است.عباس مخبر با ترجمه این
کتاب آموزشی پیشرو و عمیق و ترجمه تخصصی، دقیق و وفادارانه خویش بدون
تردید خدمت بزرگی به دانشجویان علوم انسانی و اجتماعی در ارتقای سنت
مطالعات و پژوهش‌های فراغتی در ایران کرده است.محمدسعید ذکایی، دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه علامه‌طباطبایی